Filtr cząstek stałych (DPF) usuwa cząstki stałe ze spalin silników Diesla poprzez filtrację fizyczną. Dostępnych jest wiele rodzajów filtrów, ale najczęściej spotykany jest monolit ceramiczny (kordieryt lub węglik krzemu) o strukturze plastra miodu.
Filtr cząstek stałych jest podobny do wkładów w katalizatorach (przekrój – plaster miodu). Jednakże kanaliki we wkładzie mają większą średnicę i porowate ścianki. Ponadto pokryte są powłoką katalityczną , stanowiącymi fundament dla cząstek metali katalitycznych.
Kanały zatkane po stronie wylotowej, nazywane są kanałami wlotowymi — to nimi spaliny wpadają do filtra. Natomiast kanały z zamkniętymi końcami po stronie dolotowej, to kanały wylotowe, którędy wydostają się spaliny.
Spaliny chcąc przejść przez taką przeszkodę muszą przecisnąć się przez pory zostawiając większe cząsteczki uwięzione wewnątrz zaślepionych kanalików.
Główną funkcją powłoki katalitycznej jest zapewnienie podłoża dla metali katalitycznych ( szlachetnych ). Ponadto powłoka katalityczna może fizycznie oddzielać się i zapobiegać niepożądanym reakcjom między składnikami złożonego układu katalitycznego.
Materiały powłoki katalitycznej obejmują nieorganiczne tlenki metali nieszlachetnych, takie jak tlenek glinu, tlenek krzemu, tlenek ceru, dwutlenek tytanu, tlenek cyrkonu, i zeolity.
Niektóre z nich są stosowane jako nośniki katalizatorów, inne dodaje się do powłoki katalitycznej jako promotory lub stabilizatory, jeszcze inne wykazują aktywność katalityczną.
Dobre materiały powłoki katalitycznej charakteryzują się wysoką stabilnością termiczną.
Powłokę katalityczną nakłada się monolit z zawiesiny na bazie wody.
Zbierające się cząstki sadzy w filtrze powodują utratę wydajności i jego stopniowe zapychanie. W większości pojazdów stosuje się filtry jednokrotnego użytku, wymagające wymiany po jego nasyceniu. Występują również filtry samo czyszczące, które przy temperaturze powyżej 600 stopni Celsjusza spalają sadze. Niektóre koncerny stosują filtry aktywne, gdzie tak naprawdę są systemami bez obsługowymi. Sterownik silnika na podstawie czujników temperatury i różnicy ciśnień przeprowadza proces regeneracji DPF.
W wyniku której cząstki stałe są wypalane. Wypalenie odbywa się poprzez dodatkowy tzw. piąty wtryskiwacz lub zmian charakterystyki czasu i kąta wtrysku, dzięki temu temperatura wydechu jest podniesiona i sadze są wypalane
